Kennis in de praktijk

Een van de belangrijkste uitkomsten van het Integraal Zorgakkoord (IZA) betrof de afspraak tussen de deelnemende partijen om V&VN een belangrijke rol te geven in de ontwikkeling en de verspreiding van kennis. Tot 2022 deed V&VN op verscheidene manieren aan kennisontwikkeling, maar werden er voornamelijk richtlijnen ontwikkeld voor de wijkverpleging. In 2022 is gewerkt aan een meerjarenplan waarin alle facetten van kennisontwikkeling bijeen worden gebracht voor het hele verpleegkundige domein. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen een ontwikkelagenda (voor welke onderwerpen zijn richtlijnen of handreikingen nodig?) en een kennisagenda (waar ontbreekt kennis en is wetenschappelijk onderzoek nodig?).

Start met ontwikkeling Kennisinstituut

Daarnaast is gewerkt aan de vormgeving van een structuur om de doelen die zijn gesteld rond kennisontwikkeling te kunnen waarmaken. Eind 2022 is een begin gemaakt met de ontwikkeling van dit Kennisinstituut, dat in 2023 verder zal worden vormgegeven. Bijzondere aandacht zal worden besteed aan manieren om hierbij leden/beroepsbeoefenaren te betrekken (naast leden die participeren in de werkgroepen wordt ook een gebruikersadviesraad en een wetenschappelijke adviesraad ingericht).

Richtlijnen wijkverpleging

Binnen het ZonMw-programma 'Kwaliteitsstandaarden Wijkverpleging' werkt V&VN aan het ontwikkelen, implementeren en evalueren van kwaliteitsstandaarden (richtlijnen en handreikingen) voor de wijk. In 2022 is het programma aangepast, zodat bij de uitwerking van de verschillende deelprojecten meer regie bij V&VN komt te liggen. V&VN heeft daarvoor een zorgvuldig proces ingericht, met inbreng van leden via diverse commissies. Ook is gewerkt aan het vormgeven van procedures voor de ontwikkeling van de verschillende producten. In 2022 zijn twee rondes van subsidieaanvragen gerealiseerd. Daarmee zijn 17 deelprojecten opgestart die moeten leiden tot 4 knelpuntenanalyses, 6 richtlijnen, 4 handreikingen, implementatieproducten voor 11 richtlijnen en de ontwikkeling van een methodiek voor de evaluatie van het gebruik van richtlijnen.

Er zijn in 2022 vijf V&VN-richtlijnen gepubliceerd: 'Signalering en preventie van zorginfecties', 'Zorgmijding', 'Veranderde seksuele gezondheid'”, 'ADL' (algemene dagelijkse levensverrichtingen) en 'VTGM' (voor toediening gereedmaken), inclusief bijbehorende handreiking.

Training richtlijnontwikkeling

In het najaar van 2022 is V&VN gestart met het aanbieden van drie data voor de training Richtlijnontwikkeling. Deze training wordt in eerste instantie aangeboden aan alle afgevaardigden die betrokken zijn bij de V&VN-richtlijnen. De overige beschikbare plekken worden aangevuld met de afgevaardigden die betrokken zijn bij richtlijnen die door externe organisaties worden ontwikkeld.

Externe richtlijntrajecten

Een belangrijk aandachtsgebied van V&VN betreft het participeren van leden in de ontwikkeling van richtlijnen van V&VN, maar ook van andere beroepsgroepen. In totaal zijn er in 2022 54 richtlijnen en handreikingen door V&VN geautoriseerd: 5 V&VN-richtlijnen, plus 49 richtlijnen die door externe ontwikkelaars zijn ontwikkeld en waarbij V&VN-afdelingen betrokken zijn geweest. Alle door V&VN geautoriseerde richtlijnen worden geplaatst in de databank op de V&VN-webpagina Richtlijnen. Zodra ze zijn gepubliceerd, worden ze onder de aandacht gebracht bij de betrokken afdelingen en de betrokkenen (afgevaardigden, meelezers, leden die input geleverd hebben in de commentaarfase) met het verzoek de informatie onder hun achterban te verspreiden.

Verzoeken

V&VN was dit jaar betrokken bij ongeveer 360 richtlijn-gerelateerde producten (richtlijnen, zorgstandaarden, handreikingen, modules, leidraden, etc.) die door externe organisaties worden ontwikkeld. Daarnaast ontving de vereniging circa 500 verzoeken van externe ontwikkelaars. Dit gaat om commentaar-, autorisatie- en adhesieverzoeken, deelname in werk- en klankbordgroepen en invitational conferences, input voor knelpuntenanalyses, vervanging van afvaardiging of terugkoppeling van bijeenkomsten.

Multidisciplinaire richtlijn 'Palliatieve sedatie' + leidraad

Medio 2022 verscheen de richtlijn 'Palliatieve sedatie'. V&VN was betrokken bij het opstellen van deze richtlijn en staat achter de inhoud, met uitzondering van hetgeen in de richtlijn wordt bepaald over de verantwoordelijkheid voor het stellen van de indicatie voor palliatieve sedatie. (Volgens de richtlijn mag alleen een arts de indicatie voor palliatieve sedatie stellen, terwijl dit in de praktijk ook door verpleegkundig specialisten gebeurt. Die praktijk is er niet voor niets: de betreffende verpleegkundig specialisten staan dicht bij de patiënt, zijn bekwaam en bevoegd.) Om die reden heeft V&VN als aanvulling op de richtlijn een leidraad voor de indicatiestelling voor palliatieve sedatie door verpleegkundig specialisten ontwikkeld. Deze leidraad verscheen in november 2022.

Herziening van de handreiking 'Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg'

In 2022 is de handreiking 'Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg' (opgesteld in 2010) herzien. De belangrijkste wijziging betreft het feit dat er niet langer wordt gesproken over de hoofdbehandelaar, maar over de regiebehandelaar. En dat kan niet alleen een arts, maar óók een verpleegkundige of verpleegkundig specialist zijn. De handreiking wordt onderschreven door alle belangrijke organisaties in de zorg (KNMG, ActiZ, de Nederlandse GGZ, InEen, GGD GHOR Nederland, NFU en NVZ en de beroepsverenigingen NVAVG, KNGF, KNMP, KNMT, KNOV, NAPA, NIP, NVGzP, NVvTG, V&VN en NVBMH en PFN).

Handreiking 'Goede vertegenwoordiging in de zorg'

Samen met onder meer KNMG, Vilans, Patiëntenfederatie Nederland en MantelzorgNL werkte V&VN mee aan deze handreiking, die naar verwachting medio 2023 wordt gepubliceerd.

eOverdracht

Ook in 2022 speelde V&VN een vooraanstaande rol in de ontwikkeling van eOverdracht, een programma dat beoogt een omgeving te creëren waarin beroepsbeoefenaren gegevens van patiënten/cliënten sectoroverstijgend kunnen delen. Belangrijke activiteiten in dit verband:

• Om de kennis en adoptie te vergroten, zijn voorbereidingen getroffen voor het maken van podcasts, is een e-learning 'eOverdracht' opgeleverd, en is begonnen met de ontwikkeling van de toolbox eOverdracht.
• Het project Zorgplan is van start gegaan. Afstemming is daarbij gezocht met betrokken systemen (Omaha System, NNN) en met CNIO’s, met als doel de toegankelijkheid van het systeem te vergroten. Daarnaast is de website https://www.samenwerkenaaneoverdracht.nl/ gelanceerd.
• Er is een voorstel opgesteld voor onderhoud en beheer van eOverdracht (inclusief governance). Dit is vastgesteld door alle zorgpartijen. Een verkenning tussen huisartsen (LHV/NHG) en V&VN is gestart m.b.t. de gegevensuitwisseling tussen wijkverpleegkundigen en huisartsen.
• In regio’s zijn metingen gehouden, naast een zorgbrede meting. Voorbereidingen zijn getroffen voor de ontwikkeling van een dashboard om de resultaten te kunnen monitoren.
• In juni 2022 is de nieuwe richtlijn 'Verslaglegging' gepubliceerd, waarin tips worden gegeven om de gegevens van cliënten en patiënten goed te documenteren.

Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg

In 2022 is de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) in de Tweede Kamer behandeld en aangenomen. De bekrachtiging in de Eerste Kamer stond in het voorjaar van 2023 gepland. De Wegiz is een kaderwet waarin door middel van Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s) bepaalde gegevensuitwisselingen in de zorg vanaf een bepaald moment verplicht worden gesteld.

Vier gegevensuitwisselingen staan als eerste op de meerjarenkalender: Beeldbeschikbaarheid, Medicatierecept, de Basisgegevensset Zorg (BgZ) en Verpleegkundige Verslaglegging (eOverdracht). In de kwaliteitsrichtlijn en bijbehorende informatieparagraaf staat beschreven wat de inhoud van de gegevensuitwisseling is. In de AMvB staat beschreven hoe deze inhoud moet worden uitgewisseld om interoperabiliteit tussen de verschillende systemen (dossiers) te waarborgen.

De manier waarop gegevens moeten worden uitgewisseld, wordt in normen vastgelegd. Een aantal van deze normen wordt voor meerdere uitwisselingen gebruikt en daarom 'generiek' genoemd. V&VN heeft in 2022 deelgenomen aan drie werkgroepen die deze generieke normen aan het ontwikkelen zijn. Het betreft de generieke normen voor Identificatie/Authenticatie, Toestemming en Lokalisatie. Deze drie normen worden, naar verwachting, eind 2023 opgeleverd.